.jpg)
Vi tảo là nhóm sinh vật siêu nhỏ, chủ yếu sống trong môi trường nước và có khả năng quang hợp. Trong khoa học, vi tảo được xem là nền tảng của nhiều hệ sinh thái thuỷ sinh và là đối tượng nghiên cứu quan trọng trong sinh học, môi trường và dinh dưỡng.
Vi tảo (tiếng Anh: Microalgae) là tập hợp các sinh vật siêu nhỏ, chủ yếu sống trong môi trường nước và có khả năng tự tổng hợp năng lượng từ ánh sáng, tức là quang hợp.
Chúng thuộc những dạng đơn bào, đa dạng về hình dạng và cấu trúc tế bào, từ cyanobacteria (vi khuẩn lam) đến các dạng tảo nhân chuẩn khác.
Vi tảo hoàn toàn khác với những thực vật nhìn thấy bằng mắt thường vì kích thước siêu nhỏ và khả năng tồn tại trong các điều kiện môi trường cực đoan. Sự đa dạng này làm cho vi tảo trở thành chìa khoá của nhiều quá trình sinh học và sinh thái khác nhau.
Tảo thông thường thường là những sinh vật lớn hơn, có thể nhìn bằng mắt thường (như tảo bùn, tảo đáy) và là dạng cây thuỷ sinh lớn hơn, đôi khi có cấu trúc đa bào.
Vi tảo là đơn bào hoặc nhóm tế bào rất nhỏ, sống lẫn trong nước và không thể quan sát trực tiếp bằng mắt thường. Vi tảo có thể bao gồm cyanobacteria (vi khuẩn lam), vốn từng được xem là tảo nhưng thực tế lại thuộc nhóm vi khuẩn.
Phân biệt rõ ràng hai nhóm này giúp bạn hiểu đây là hai tổ chức sinh học có vai trò và ứng dụng khác nhau trong tự nhiên và khoa học.

Vi tảo xuất hiện hầu hết các môi trường nước trên Trái Đất: đại dương, sông hồ, suối, lẫn trong các vùng nước vốn tưởng như khắc nghiệt. Chúng sinh sống nhờ khả năng quang hợp lấy ánh sáng mặt trời và chuyển hoá thành năng lượng, đồng thời hấp thụ CO₂ và các chất dinh dưỡng trong nước.
Sự đa dạng và khả năng thích nghi cao khiến vi tảo trở thành nền tảng cho các chuỗi thức ăn thuỷ sinh, tạo ra nguồn năng lượng ban đầu cho hàng nghìn loài sinh vật khác.
Vi tảo giữ vai trò làm nhà máy sản xuất oxy và chất hữu có cho hệ sinh thái nước. Ở đại dương, chúng có thể chiếm tới 50-80% lượng oxy toàn cầu nhờ quang hợp, đóng góp lớn vào việc duy trì khí quyển Trái Đất.
Chúng cũng là mắt xích đầu tiên của chuỗi thức ăn thuỷ sinh: zooplankton ăn vi tảo, sau đó là cá nhỏ, và dần tới các loài lớn hơn, xây dựng cả hệ sinh thái phong phú.
Dinh dưỡng và thực phẩm
Một số chủng vi tảo có giá trị dinh dưỡng cao, chứa protein, lipids, vitamin, và các vi chất. Những thành phần này được sử dụng trong thực phẩm bổ trợ và nghiên cứu thực phẩm tương lai vì chúng có thể cung cấp dinh dưỡng dày đặc.
Ví dụ: protein trong một số loài như Spirulina hay Chlorella được xem là nguồn đạm thực vật giàu amino acids - điều này khiến vi tảo trở thành đối tượng nghiên cứu hấp dẫn để bổ sung dinh dưỡng cho con người trong tương lai.
Vai trò môi trường
Vi tảo không chỉ hỗ trợ oxy hoá và chu trình carbon mà còn có thể giúp xử lý các chất ô nhiễm trong nước, như hấp thụ một số kim loại nặng hay dư lượng dinh dưỡng, từ đó góp phần làm sạch môi trường nước một cách tự nhiên hơn.
Tảo xoắn, hay spirulina, là một loại vi tảo đặc biệt, cụ thể là loài cyanobacteria có hình dạng xoắn ốc. Đây là một trong những vi tảo được nghiên cứu và sử dụng phổ biến nhất trong lĩnh vực thực phẩm bổ sung vì nó chứa protein dồi dài cùng một số chất chống oxy hoá và vi chất.
Tảo xoắn thuộc về nhóm vi tảo, nhưng không phải tất cả vi tảo đều là spirulina
.jpg)
Vi tảo là "rong rêu bẩn"? Không hoàn toàn, nhiều vi tảo là phần quan trọng của chuỗi sinh thái và khi được lựa chọn đúng chủng loại, chúng có giá trị khoa học và dinh dưỡng.
Vi tảo chỉ dùng trong phòng thí nghiệm? Không chỉ vậy, vi tảo còn đang được nghiên cứu cho thực phẩm functional, làm đẹp, xử lý nước, sinh học, và nhiều ứng dụng khác.
Vi tảo có an toàn không?
Hầu hết vi tảo tự nhiên không gây hại, nhưng khi đưa và thực phẩm cần tuân theo tiêu chuẩn an toàn và lựa chọn chủng loại phù hợp.
Vi tảo và tảo xoắn có giống nhau không?
Không, tảo xoắn là 1 loại vi tảo cụ thể.
Vi tảo là một nhóm vi sinh vật siêu nhỏ nhưng lại có vai trò to lớn, từ việc duy trì oxy cho Trái Đất, làm nền tảng cho chuỗi thức ăn thuỷ sinh, đến tiềm năng ứng dụng trong dinh dưỡng và môi trường.
Hiểu đúng về vi tảo không chỉ là kiến thức khoa học đơn thuần mà còn mở ra hướng đi cho những ứng dụng bền vững hơn trong đời sống và công nghiệp.