
Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới phát triển bền vững, ESG (Environmental – Social – Governance) được xem là bộ tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá một doanh nghiệp. Nếu như trước đây lợi nhuận tài chính là thước đo hàng đầu, thì nay các nhà đầu tư, khách hàng và đối tác ngày càng chú trọng đến tác động mà doanh nghiệp tạo ra với môi trường, xã hội và cách thức quản trị. Việc áp dụng ESG doanh nghiệp không chỉ nâng cao uy tín, thu hút vốn quốc tế mà còn giúp đảm bảo sự phát triển lâu dài, an toàn và minh bạch.
ESG là viết tắt của Environmental – Social – Governance (Môi trường – Xã hội – Quản trị). Đây là bộ tiêu chuẩn quốc tế để đánh giá sự phát triển bền vững và tính minh bạch của doanh nghiệp.
- Environmental (Môi trường): đo lường cách doanh nghiệp giảm phát thải khí nhà kính, tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguyên liệu tái chế và bảo vệ tài nguyên.
- Social (Xã hội): đánh giá trách nhiệm với người lao động, sự đa dạng và công bằng trong môi trường làm việc, cũng như tác động đến cộng đồng.
- Governance (Quản trị): thể hiện mức độ minh bạch trong báo cáo tài chính, cơ chế quản trị công bằng, chống tham nhũng và tuân thủ pháp luật.
ESG thường bị nhầm với CSR (Corporate Social Responsibility – trách nhiệm xã hội doanh nghiệp). Tuy nhiên, CSR mang tính tự nguyện và thiên về hình ảnh, trong khi ESG doanh nghiệp là tiêu chuẩn định lượng, có báo cáo cụ thể để nhà đầu tư và các tổ chức quốc tế đánh giá.

Theo Bloomberg, quy mô tài sản toàn cầu gắn với ESG dự kiến đạt 53 nghìn tỷ USD vào năm 2025, chiếm hơn 1/3 tổng tài sản đầu tư. Doanh nghiệp có điểm ESG thấp gần như khó tiếp cận các quỹ đầu tư quốc tế.
Khảo sát của Nielsen cho thấy 66% người tiêu dùng sẵn sàng chi nhiều hơn cho sản phẩm đến từ công ty có chiến lược ESG rõ ràng. ESG trở thành “chứng chỉ niềm tin” để chinh phục thị trường.
Doanh nghiệp không chú trọng ESG dễ chịu rủi ro từ thuế carbon, các quy định lao động quốc tế hay phong trào tẩy chay vì ô nhiễm môi trường.
Thay vì đánh đổi môi trường và xã hội để lấy lợi nhuận ngắn hạn, ESG doanh nghiệp giúp tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả quản lý và duy trì tăng trưởng dài hạn.
Việt Nam đang hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong dệt may, điện tử và nông sản. Các đối tác từ Mỹ, EU, Nhật Bản đều yêu cầu doanh nghiệp Việt đáp ứng tiêu chuẩn ESG mới có thể ký kết hợp đồng dài hạn.
- Vinamilk công bố báo cáo ESG theo chuẩn GRI, đồng thời triển khai năng lượng mặt trời tại các nhà máy.
- Thaco đầu tư hệ thống xử lý chất thải, tiết kiệm nước và giảm khí thải.
- Vietcombank áp dụng tín dụng xanh, khuyến khích khách hàng phát triển dự án thân thiện môi trường.
Phần lớn doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam còn gặp khó khăn khi áp dụng ESG do hạn chế về vốn, nhân lực và thiếu tiêu chuẩn hướng dẫn cụ thể.
Tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu gần như bắt buộc doanh nghiệp phải có chiến lược ESG rõ ràng, đặc biệt khi xuất khẩu sang các thị trường khắt khe như EU.
Theo nghiên cứu của Harvard Business School, các công ty có điểm ESG cao có thể giảm tới 20% chi phí vốn so với các công ty không đạt chuẩn.
Thế hệ lao động trẻ, đặc biệt là Gen Z, coi ESG là tiêu chí quan trọng khi chọn nơi làm việc. Doanh nghiệp có ESG tốt dễ giữ chân nhân viên chất lượng cao.
Các doanh nghiệp chú trọng ESG thường nhận được sự quan tâm tích cực từ báo chí và cộng đồng, tạo lợi thế thương hiệu khó sao chép.
Việc áp dụng ESG đòi hỏi chuyển đổi công nghệ, quản lý và đào tạo nhân sự, khiến nhiều doanh nghiệp ngần ngại.
Ở Việt Nam, hiện chưa có bộ khung ESG thống nhất, dẫn đến sự lúng túng trong việc lập báo cáo ESG minh bạch và so sánh.
ESG cần kiến thức đa lĩnh vực: môi trường, xã hội, tài chính, quản trị. Đây là nguồn nhân lực đang khan hiếm tại Việt Nam.
Không ít doanh nghiệp quảng bá ESG để làm đẹp hình ảnh nhưng không thực hiện thật sự. Điều này có thể gây khủng hoảng niềm tin nếu bị phát hiện.
Theo World Economic Forum, đến năm 2030, hơn 70% doanh nghiệp niêm yết toàn cầu sẽ phải công bố báo cáo ESG định kỳ.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã yêu cầu các doanh nghiệp niêm yết chuẩn bị lộ trình báo cáo ESG. Dự kiến trong 5 năm tới, ESG sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc cho doanh nghiệp lớn.
- Ngành dệt may, năng lượng, hóa chất sẽ chịu giám sát ESG chặt chẽ nhất.
- SME sẽ được hỗ trợ về vốn và kỹ thuật để đáp ứng tiêu chuẩn ESG.
- Các sản phẩm, dịch vụ gắn nhãn “ESG-friendly” sẽ ngày càng phổ biến.
ESG doanh nghiệp đã trở thành tiêu chuẩn toàn cầu, giúp doanh nghiệp không chỉ tăng trưởng tài chính mà còn đóng góp tích cực cho xã hội và môi trường. Trong thời gian tới, việc áp dụng chiến lược ESG sẽ không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc nếu doanh nghiệp muốn tham gia thị trường quốc tế.
Đối với doanh nghiệp Việt Nam, bắt đầu xây dựng báo cáo ESG và triển khai từng bước ngay từ bây giờ là cách để nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư và phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới.