Chuyển đổi xanh với nông nghiệp: Hướng đi bền vững cho Việt Nam

Chuyển đổi xanh với nông nghiệp giúp Việt Nam nâng cao giá trị nông sản, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong xu thế toàn cầu

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, ngành nông nghiệp Việt Nam vốn đóng góp hơn 12 % GDP và là nguồn sống của hàng triệu hộ dân - đang đứng trước yêu cầu phải chuyển mình mạnh mẽ. Chuyển đổi xanh trong nông nghiệp không chỉ bắt nhịp với xu hướng phát triển toàn cầu, mà còn là giải pháp tất yếu nhằm gia tăng giá trị nông sản, bảo vệ môi trường và hướng đến một nền nông nghiệp bền vững.

1. Xu hướng chuyển đổi xanh trong nông nghiệp

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã đưa nông nghiệp xanh vào chiến lược phát triển quốc gia. Liên minh châu Âu (EU) áp dụng tiêu chuẩn “Farm to Fork” yêu cầu nông sản phải đạt chuẩn an toàn và bền vững. Nhật Bản phát triển “nông nghiệp thông minh” dựa trên công nghệ AI và IoT để giảm phát thải carbon.

Tại Việt Nam, Chính phủ đã cam kết Net Zero vào năm 2050, đồng thời triển khai nhiều chính sách như tín dụng xanh, nông nghiệp tuần hoàn, kinh tế sinh học. Các mô hình tiêu biểu như trồng lúa giảm phát thải ở ĐBSCL, cà phê bền vững tại Tây Nguyên hay nuôi tôm sinh thái ở Cà Mau cho thấy xu hướng này đang dần mở rộng.

2. Lợi ích của chuyển đổi xanh với nông nghiệp

- Nâng cao giá trị nông sản và khả năng xuất khẩu
Việc áp dụng nông nghiệp xanh giúp nông sản Việt đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, mở rộng cánh cửa vào các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản. Chẳng hạn, xuất khẩu trái cây hữu cơ từ Việt Nam đã tăng trưởng hơn 15%/năm trong giai đoạn 2020–2023.

- Tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường
Chuyển đổi xanh giúp giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học, thuốc trừ sâu. Thay vào đó, nông dân có thể tận dụng phụ phẩm nông nghiệp làm phân hữu cơ, vừa giảm chi phí đầu vào, vừa cải tạo đất và bảo vệ nguồn nước.

- Cải thiện thu nhập và đời sống nông dân
Theo khảo sát của Bộ NN&PTNT 2023, các hộ tham gia mô hình nông nghiệp hữu cơ có thu nhập cao hơn 20–30% so với phương thức canh tác truyền thống. Điều này cho thấy chuyển đổi xanh không chỉ có lợi cho môi trường mà còn trực tiếp nâng cao đời sống nông dân.

3. Giải pháp thúc đẩy chuyển đổi xanh nông nghiệp

Vai trò của Chính phủ:
Cần hoàn thiện khung pháp lý, ban hành các chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp xanh. Ngoài ra, hỗ trợ tín dụng ưu đãi và quỹ đầu tư xanh sẽ giúp nông dân và doanh nghiệp có nguồn lực để thay đổi.

Doanh nghiệp và hợp tác xã:
Đóng vai trò then chốt trong việc áp dụng công nghệ cao, xây dựng chuỗi giá trị xanh và minh bạch hóa quy trình sản xuất. Những doanh nghiệp đi trước sẽ có lợi thế khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

 Người nông dân:
Cần thay đổi tư duy sản xuất, chuyển từ “lượng” sang “chất”. Việc ứng dụng mô hình nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn và nông nghiệp thông minh sẽ là chìa khóa để phát triển bền vững.

Kết luận

Chuyển đổi xanh với nông nghiệp không chỉ là xu hướng, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc nếu Việt Nam muốn nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế. Đây là hành trình cần sự chung tay của cả Chính phủ – Doanh nghiệp – Nông dân, với mục tiêu cuối cùng là xây dựng một nền nông nghiệp bền vững, an toàn và mang lại lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng.